piyasa

1989 yılında soğuk savaşın sona ermesinin ardından içinde bulunduğumuz dünya çok hızlı bir değişim sürecine girmiş bulunmaktadır. Bu sürecin temelleri uzun yıllar öncesine dayanan bir küreselleşme süreci olarak değerlendirmek doğru olacaktır. Bu süreçte üç temel nokta önem taşımaktadır. Bunların ilki ; 1453 yılında Osmanlılar tarafından İstanbul’ un fethiyle sona eren Ortaçağ karanlığından kurtulmaya çalışan Batı’ nın deniz aşırı yeni keşiflere yelken açmasıyla ortaya çıkan zenginleşmelere dayalı gelişmelerdir.

Çoğu ülkede görülen enflasyon çeşididir. Enflasyon, üretilen mal ve hizmetlerin maliyet unsurlarındaki artıştan kaynaklanıyorsa buna maliyet enflasyonu denir.

İşçi ücretlerinin artışı, dolaylı vergiler, yüksek faiz hadleri ithal malların fiyatlarındaki artışlar vb. fiyatların yükselmesine sebep olur.

Maliyet enflasyonu ile mücadelede; piyasayı düzenleyici ve rekabeti artırıcı önlemler alınır.

Türkiye’de yaşanmakta olan enflasyon çeşididir.

VADELİ PİYASALAR:

Gelecekte belirlenmiş bir zamanda belirlenen bir fiyat üzerinden mal ve hizmetlerin satılıp alındığı piyasalardır.

VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ:

Sözleşmenin taraflarını belirlenen ileri bir tarihte üzerinde anlaşılan fiyattan standartlaştırılmış miktardaki bir malı veya kıymeti alma veya satma yükümlülüğüne sokan sözleşmedir.

VALÖR:

Kredi ya da mevduat için faizin işletilmeye başlandığı tarihe denir.

TABAN FİYAT: Hisse senetlerinin bir seans içerisinde işlem görebileceği en düşük fiyattır.

TAHVİL VE BONO FONU: Fon portföyünün en az %51'ini devamlı olarak kamu ve/veya özel sektör borçlanma araçlarına yatırmış fonlardır.

TAKASBANK: İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş. - Takasbank, sermaye piyasasında faaliyet gösteren banka ve aracı kurumlara saklama ve takas hizmeti veren bir kuruluştur.

TAVAN FİYAT: Hisse senetlerinin bir seans içerisinde işlem görebileceği en yüksek fiyattır.

PASİFLER: Bilançoda gösterilen borç ve yükümlülükler toplamıdır. Aktiflerin hangi kaynaklarla temin edildiğini gösterir. Üç ana kalemden oluşur; Kısa Vadeli Borçlar, Uzun Vadeli Borçlar ve Özsermaye.

PEŞTEMALİYE: Bir varlık için ödenen fiyatın piyasa değerinin üzerindeki kısmını ifade eder. (Örneğin bir şirketin özvarlığı için net aktif değerinin üzerinde ödenen kısmı.)

PİYASA DEĞERİ/DEFTER DEĞERİ: Bu oran hisse senedinin fiyatının hisse başına özsermaye değerinin kaç katı olduğunu gösterir. Bu oran aşağıdaki formülle hesaplanır:
Hisse Başına Fiyat / Hisse Başına Ösermaye

IMF (Uluslararası Para Fonu ):

Uluslararası para sistemi ile ilgili doğan gelişme ve sorunlar konusunda üyeler arasında dayanışma sağlayan, çok yanlı bir uluslararası ödeme sistemini geliştiren, üye ülkelerin kısa dönemli kredi gereksinimlerini sağlayan ve üye ülkelerin dış ödemeler bilançosunda ortaya çıkan dengesizliklerin giderilmesine yardımcı olan bir kurumdur.

INSIDER TRADING:

HALKA ARZ:

SPK Kanunları uyarınca sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan halka çağrıda bulunulmasına, halkın bir anonim ortaklığa katılmaya ve kurucu olmaya davet edilmesine ayrıca hisse senetlerinin borsada işlem görmesi, anonim ortaklıkların sermaye artırımları dolayısıyla hisse senetlerini satışına bu isim verilir.

HALKA AÇILMA:

Bir anonim ortaklığın ya da şirketin hisselerini halka arz etmesidir

HAREKETLİ ORTALAMA:

FİYAT ADIMI: Her hisse senedi fiyatında bir seferde gerçekleşebilecek en küçük fiyat değişimidir.

FİYAT ARALIĞI: Her hisse senedi için, seans içerisinde önerilebilecek en düşük ve en yüksek fiyattır.

FİYAT GÖSTERGESİ: Sadece fiyat değişimini baz alan inceleme sonucu ortaya al veya sat komutları çıkaran gösterge ve analiz sistemidir.

FİYAT/KAZANÇ ORANI: Bir hisse senedinin fiyatının hisse başına kazancının kaç katı olduğunu gösterir. Hisse başına kazanç, şirketin net dönem karının dönem sonu hisse sayısına bölünmesi ile bulunur. Bu oran aşağıdaki formülle hesaplanır:

Ekonomik durgunluk, depresyon, tüketim eğiliminde uzun dönemdeki değişmeler gibi faktörlerle ortaya çıkar. Pazar riski sözkonusu faktörlerin TL ve Hisse Senedi Piyasaları dinamiklerine etkisi ile ifade edilir.

Ekonomik koşullardan ayrı olarak menkul değerlerin getirileri borsalardaki genel fiyat hareketlerinden etkilenir. Bu tür değişmeler farklı derecede de olsa tüm menkul değerleri etkiler ve bu değişmeler önceden tahmin edilemez.

CARİ HESAP (CURRENT ACCOUNT) :
İki kişinin para, mal veya hizmetten doğan, birbirlerinden olan alacaklarından vazgeçerek, bunları her biri ayrı bir kalem oluşturacak biçimde borç ve alacak şekline sokarak aradaki farkı isteyebileceklerine dair yaptıkları sözleşmedir. Cari hesaplarda faiz direkt ve endirekt olarak hesaplanır. Bankacılıkta ise cari hesap, bankaya para yatıran ve çekenlerin durumlarının takip edildiği hesap anlamına gelmektedir.

CARİ KUR (CURRENT EXCHANGE RATE) :

Krizi kim nerden nasıl öğrenecek? Hepimiz biliyoruz ki mali kesim bir krizde öncü gösterge olarak reel sektörden çok daha iyi işliyor. Özellikle finans kesimi bu yönde çok hızlı davranıyor.

Borsalar düşmeye başlayalı aslında epey süre olmuş. Mesela bizim borsa 15 Ekim 2007'de zirve yapmış sonrasında hep düşüş yaşamış ama kimse krizin başlangıcını o tarihe yaslayamaz. Ama biliyoruz ki 2008 yılının daha ilk gününde borsa bir şeylerin ters gitmeye başladığını göstermeye başlamıştı.