enflasyon

Merkez Bankası, hizmet grubu yıllık enflasyonundaki gerileme devam ederken, temel enflasyon göstergelerinin beklendiği şekilde orta vadeli hedeflerle uyumlu seyrini sürdürdüğünü belirtti.

Merkez Bankası, cuma günü açıklanan Ağustos ayı enflasyon verilerinin ardından yayımladığı "Ağustos ayı fiyat gelişmeleri" raporunda, Ağustos ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0.40 artarken yıllık enflasyonun 0.75 puan yükselerek yüzde 8.33 olarak gerçekleştiği hatırlatılarak, "Bu gelişmede, Para Politikası Kurulu (PPK) Toplantı Özeti'nde de belirtildiği gibi, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki sert yükseliş belirleyici olmuştur. Hizmet grubu yıllık enflasyonundaki gerileme devam ederken, temel enflasyon göstergeleri beklendiği şekilde orta vadeli hedeflerle uyumlu seyrini sürdürmüştür" denildi.

Merkez Bankası'nın anketine göre, 2010 yılı sonu enflasyon beklentisi, haziran ayının birinci döneminde yüzde 8,10'a geriledi.

Cari ayın tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) beklentisi haziran ayının birinci anketinde yüzde 0,61'den yüzde 0,17'ye indi.

Merkez Bankası'nın, mali ve reel sektörde karar alıcı ve uzman kişilerle profesyonellerin beklentilerini saptamaya yönelik her ay iki kez düzenlediği beklenti anketinin haziran ayının birinci dönem sonuçları açıklandı.

Buna göre, gelecek ayın TÜFE beklentisi yüzde 0,23'ten yüzde 0,17'ye geriledi, iki ay sonrasının TÜFE beklentisi de yüzde 0,21'den yüzde 0,22'ye çıktı.

Türkiye İstatistik Kurumu, mayıs ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. TÜFE mayıs ayında yüzde 0.36, ÜFE ise yüzde 1.15 geriledi. Sürpriz düşüş ağırlıklı olarak gıdadan kaynaklandı.

Piyasadaki beklentiler ise TÜFE'nin yüzde 0.40, ÜFE'nin yüzde 0.52 artacağı yönündeydi.

Öte yandan TÜİK'e göre, Mayıs ayı itibariyle yıllık enflasyon TÜFE'de yüzde 9,10, ÜFE'de yüzde 9,21 arttı. Beş aylık enflasyon ise TÜFE'de yüzde 4,17, ÜFE'de yüzde 5,47 düzeyinde gerçekleşti.

'Geleneksel Sektörler Buluşması'nda bu defa 'küresel kriz ve sonrası' masaya yatırıldı. Türkiye'nin krizden en az etkilenen ülkelerden biri olduğu görüşünde birleşen işadamları ve üst düzey yöneticiler, elektrik ve doğalgaz tüketim rakamlarının da bunu teyit ettiğini vurguladı.

Enflasyonu, son sürat giden bir otomobile benzetirsek, nasıl ki bu otomobili bir anda durdurmak olanaksız ise enflasyonu da bir anda yok etmek mümkün değildir. Enflasyonu durdurmak veya önlemek için alınacak önlemlerin ve uygulama politikalarının bir bütün olarak ele alınması gerekir. Aksi taktirde enflasyonun ekonomi üzerindeki etkisini azaltırken, diğer taraftan daha tehlikeli dar boğazların çıkmasına sebebiyet verebiliriz.

a. Gelir dağılımını ücretliler aleyhine olumsuz etkilemekte, sabit gelirlilerin gelirlerinin satın alma gücünü azaltırken küçük bir grubun refahı artmaktadır. Gelir dağılımındaki bu dengesizlik sosyal ve siyasal sorunların artmasına neden olmaktadır.

b. Tasarruf hacmi daralmakta, tüketim ise artmaktadır. Milli paradan kaçış başlamakta, spekülatif amaçlı yatırımlar artmaktadır.

c. Ekonomik kaynakların sektörler arasındaki dağılımı olumsuz etkilenmektedir. Örneğin; sanayi, inşaat sektörü vb. alanlara yapılan yatırımlar önem kazanmaktadır.

Talep enflasyonu ya da maliyet enflasyonu süreci beklenmeyen enflasyon olarak yorumlanabilır.

Toplam talep arttığı zaman, ister talep enflasyonu sürecinde olsun, isterse maliyet enflasyonu sürecinde olsun parasal ücret hemen bu değişikliklere uyum göstermez. Ancak; ekonomik birimler, toplam talepteki artışı, dolayısıyla enflasyonu doğru bir şekilde önceden tahmin edebiliyorlarsa, parasal ücretin de buna uyum gösterecek şekilde değişmesini isteyeceklerdir.

Bu durumda enflasyonist bekleyisler, reel gelirin potansiyel gelire ve işsizlik oranının doğal işsizlik oranına eşit olmasını sağlayacaktr. (BERBEROĞLU ve diğerleri, 2001, s.432)

Gelişmekte olan ülkelerde rastlanır. Ekonominin yapısındaki sorunlardan kaynaklanır.

Türkiye’de görülen bir enflasyon çeşididir.

Enflasyon, fiyat artışlarının endekse giren ürünlere yansıması, fiyat artışlarının sürekli ancak; genele yansımaması şeklinde ortaya çıkıyor ise, buna gizli enflasyon denir.

Çoğu ülkede görülen enflasyon çeşididir. Enflasyon, üretilen mal ve hizmetlerin maliyet unsurlarındaki artıştan kaynaklanıyorsa buna maliyet enflasyonu denir.

İşçi ücretlerinin artışı, dolaylı vergiler, yüksek faiz hadleri ithal malların fiyatlarındaki artışlar vb. fiyatların yükselmesine sebep olur.

Maliyet enflasyonu ile mücadelede; piyasayı düzenleyici ve rekabeti artırıcı önlemler alınır.

Türkiye’de yaşanmakta olan enflasyon çeşididir.

Enflasyon Çeşitleri

Bu nedenler; ülkelerin ekonomik yapısına, enflasyonun çeşidine, ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre ülkeden ülkeye değişebilir. Yani, aşağıda sıralanacak tüm nedenler bir ülkede görülmeyebilir;

1. Tüketici gelirlerindeki artışın talebi artırması.

2. Cari fiyatlarda toplam talebin toplam arzdan fazla olması.

3. Olumsuz iklim şartlarının yaşandığı dönemlerde tarımsal ürün arzının azalması ve yüksek taban fiyatı uygulaması.

4. İşçi ücretleri ve hammadde fiyatlarındaki artışlar, yüksek faiz hadleri ve devalüasyon gibi ürün maliyetlerini doğrudan yükselten nedenler.

Enflasyon gerçekte genel anlamda bir vergi değildir. Ancak; enflasyon uygulamada tıpkı bir vergi gibi çalışmaktadır. Devletin harcamalarını finanse etmesinde bir yol, Merkez Bankası’ndan borçlanmasıdır.

İngilizce’deki karşılığı “inflation” olan enflasyonun sözlükteki anlamı şu şekildedir: Fiyatlar genel düzeyinin sürekli biçimde ve önemli oranlarda artması ve dolayısıyla paranın satın alma gücünü yitirmesi şeklinde tanımlanabilir.(SEYİDOĞLU, 1999, s.160)

Enflasyon Latince kökenli bir kelimedir ve anlam olarak şişkinlik demektir.

Genel fiyat endeksinin devamlı yükselmesine enflasyon denir.(HİÇ, 1968, s.10 )