ALIŞVERİŞTE ALDATMA

Müslüman her işinde olduğu gibi alışverişinde de dürüst olmalıdır. Çok para kazanmak hırsıyla kimseyi aldat-mamalı, sattığı malın kusurunu gizlememeli, eline fırsat geçerse piyasa değerinden fazlaya satmamalı, kalitesiz bir malı kaliteli ve değerli bir mal diye satmamalıdır.

Başkasının malının değerini düşürmek için kötülememelidir. Bütün bunlar aldatmadır ve haramdır. Malın iyisi ile kötüsünü karıştırmak da haramdır.

Resûlullâh Efendimiz (s.a.v.) "Bizi aldatan bizden değildir" buyurmuştur. Aldatılan taraf ister satan, ister satın alan olsun; eğer alışverişte gabn-i fâhiş (fâhiş aldatma) varsa tek taraflı olarak alışverişi bozabilir.

Bir malın râyic değerinden yüksek satılmasına veyahut düşük alınmasına (gabn) denir. Bunun kabul edilebilir miktarına (gabn-ı yesir), normal kabul edilmesi mümkün olmayacak miktarda fazla olanına da (gabn-ı fâhiş) denir. Bu miktar ticârette yirmide bir, hayvanâtta onda bir, gayr-i menkulde beşte bir olarak belirlenmiştir.

Alışverişte gabn-i fâhiş bulunursa karşı tarafın cayma hakkı vardır. Kusuru söylenmeden satılan malı, satın alanın da geri verme hakkı vardır. Tüccar ve sâir insanlar nazarında malın kıymetini düşüren her şey, o malda kusurdur. Bir kimsenin "Bu malı ben nasıl olsa satacağım, insanlar bunu benden almaya mecbur." diye değerinden fazlaya satması veya 'falan kimse çok sıkışmış, malını satmaya mecbur kalmış, bunu benden başkası almaz' diye değerinden ucuza alması câiz olmaz, kul hakkıdır.

Fazilet Takvimi