Finansal ekonomik krizle birlikte ABD başta olmak üzere dünyanın farklı ülkelerindeki birçok şirket iflas etmek zorunda kaldı. Bankaların peşpeşe batışıyla iyice derinleşen krizde, devletlerin ekonomileri bile tehdit altına girdi, ülkelerin iflası konuşulmaya başlandı. Kimi kötü yönetimden, kimi finansal darboğazdan kurtulamadığı için çökmekten kurtulamayan şirketler, bir zamanlar devletlerden bile daha güvenilirdiler. İşte o iflas vakaları!
1-Lehman Brothers
İflas Tarihi: 09/15/2008 Varlıklar: 691.000.000.000 $
Lehman Brothers Holdings Inc'ın çöküşüyle finansal ekonomik kriz başladı ve tüm dünyayı sarstı. Lehman Brothers, Wall Street'teki en büyük dördüncü yatırımcı konumundaydı.2008 yılında iflas kararı alana kadar, yatırım bankacılığı, hisse senedi ve sabit getirili satış, araştırma ve ticaret, yatırım yönetimi, özel sermaye ve özel bankacılık ve küresel finansal hizmetler veren dev bir şirketti. Banka, İngiliz bankası Barclays'a satıldı.
2- Washington Mutual
İflas Tarihi: 09/26/2008 Varlıklar: 327.900.000.000 $
Batık korkusu yaşayan müşterilerin 10 ay içerisinde bankadan tam 16 milyar dolar çekmesiyle çöküş yaşandı. Hükümet de bankanın varlıklarına el koydu. Banka, JPMorgan'a 1.9 milyar dolara satıldı.
3-WordCom
İflas Tarihi: 07/21/2002 Varlıklar: 103.900.000.000 $
ABD'deki en büyük ikinci telekom şirketi olan WorldCom'da yaşanan 11 milyar dolarlık hesap skandalı nedeniyle yönetimi devlete geçti. 2003'de şirket kendini MCI olarak yeniden tanımladı. 2005'te de Verizon İletişim'e 7.6 milyar dolara satıldı.
4- General Motors
İflas Tarihi: 06/01/2009 Varlıklar: 91.000.000.000 $
ABD'nin en büyük otomotiv şirketi olan General Motors da finansal krize dayanamayıp iflas eden kuruluşlar arasına katıldı. Marka, Chevy, Cadillac, Buick ve GMC olarak yoluna devam ederken diğer zayıf markalar satıldı ya da gruptan ayrıldı.
5- CIT
İflas Tarihi: 11/01/2009 Varlıklar: 71.000.000.000 $
En güvenilir şirketlerden olan CIT, aynı başarısını sürdüremedi. Diğer tüm finansal kurumlar gibi borç batağına saplanarak iflas etti. CIT, banka olmak için onay aldı ve CIT Bank oldu.
6- Enron
İflas Tarihi: 12/02/2001 Varlıklar: 65.500.000.000 $
ABD’nin Houston (Texas) merkezli şirketi, Enron; 1985'te iki doğal gaz şirketinin birleşmesiyle ortaya çıktı. Kısa müddet sonra Amerikan enerji piyasalarının serbestleşmesiyle serpildi ve gelişti. Future sözleşmeler adeta onun adıyla anılır oldu.2000 yılı gelirleri 100 milyar doları aşan Enron, enerji üretimi ve dağıtımı ile başlayıp, daha sonra enerji ticareti üzerinde yoğunlaşmış bir şirketti. Toplam aktifleri 65.5 milyar dolar ve toplam çalışan sayısı 19.000'e yaklaşmıştı. Şirketin batışına giden yoldaki en önemli kilometre taşları, yasal ve/veya yasadışı olarak uygulanan bazı muhasebe kuralları ve Enron dışında kurulmuş birçok SPE (Special Purpose Entity) şirket kanalıyla risklerin ve zararların bilanço dışına çıkarılarak gizlenmesi olmuştu.Enron’un, Ekim 2001 ‘de zarar açıklaması ve Kasım 2001 ‘de geçmişe dönük olarak gelirlerini düzeltmesiyle başlayan süreç, Aralık başında şirketin iflasını istemesiyle korkunç sona ulaştı. 2001 yılı başında 80$ ve Ekim ortasında 35$ olan Enron hisse senedi fiyatı hızla düşmeye başladı ve 2001 sonlarında 0.20$’a indi. Bu keskin fiyat düşüşü sonucunda yatırımcılar ve emeklilik fonlarını şirketlerinin hisse senedine yatıran Enron çalışanları büyük zarara uğradılar.
7- Conseco
İflas Tarihi: 12/17/2002 Varlıklar: 61.000.000.000 $
ABD'li sigorta ve kredi kuruluşu Conseco, aşırı artan borçları nedeniyle iflas etti. Conseco'nun 1998 yılında kredi kuruluşu Green Tree Financial'la yapılan 6.44 milyar dolarlık birleşme anlaşmasının ardından sorunlar yaşamaya başladı.
8- Chrysler
LLC İflas Tarihi: 04/30/2009 Varlıklar: 39.000.000.000 $
ABD Başkanı Barack H. Obama, Amerikan otomobil şirketi Chrysler'in iflasını onayladı. Chrysler'ın varlıklarının büyük bölümünün İtalyan Fiat'a satışı onaylandı.
9- Thornburg Mortgage
İflas Tarihi: 05/01/2009 Varlıklar: 36.500.000.000 $
1993 yılında kurulan ABD'li jumbo mortgage kuruluşu Thornburg Mortgage, finansal krizden kurtulamayarak iflastan korunma başvurusu yaptı. Şirket, iflas sürecinde anahtar üniteleri satma kararı aldı.
10- Pacific Gas and Electric
İflas Tarihi: 04/06/2001 Varlıklar: 36.100.000.000 $
San Francisco merkezli olarak 1905 yılında kurulan şirket, enerji sektöründe yoğun yatırımlar yaptı. Elektrik sektöründe yapılan düzenlemelerin ardından şirketin doğalgaz santralleri elden çıkarıldı. Dalgalanan fiyatlarla zor duruma düşen şirket iflasa sürüklendi. 2004 yılında iflastan çıkan PG&E yeniden karlı şirketler arasına girdi.
11- Texaco
İflas Tarihi: 04/12/1987 Varlıklar: 34.900.000.000 $
1897’de bir Standard Oil çalışanı olan Joe Cullian kendi şirketini kurmaya karar verir ve başkasının kuyularından çıkan petrolü satmanın kendi kuyusunu kazarak petrol çıkarmaktan daha karli olduğuna karar verir. Cullian, banker Arnold Schlaet ile 1902’de Texas Fuel’i kurar. Birkaç ay sonra şirket ismi Texas Company olarak değiştirilir ve Texaco markasi doğar.Azalmakta olan rezervlerini genişletme çabasında olan firma 1983’de Penzzoil ile bir satış anlaşması yapmış olan Getty Oil’i satın alır ve akabinde Pennzoil ile mahkemelik olur. Mahkeme Texaco’nun Penzzoil’e 10.53 milyar dolar ödemesine karar verince şirket iflasın eşiğine gelir. Daha sonra Penzzoil ile 3 milyar dolar karşılığı anlaşma sağlanır. 1993’den bu yana şirket Rusya, Çin ve Kolombiya’da yeni rezerv arayışını yoğun şekilde sürdürüyor.
12- Financial Corporation of America
İflas Tarihi: 09/09/1988 Varlıklar: 33.800.000.000 $
Amerikan Tasarruf ve Kredi Derneği'nin yan kuruluşu olan şirket kredi krizi sırasında 2 milyar dolarlık federal kurtarma yardımına rağmen iflas etmekten kurtulamadı.
13- Refco
İflas Tarihi: 10/17/2005 Varlıklar: 33.300.000.000 $
New York merkezli finansal hizmetler şirketi, öncelikli mal ve vadeli işlem sözleşmeleri brokerı olarak biliniyordu. 1969 yılında kurulan firmanın 200 bin müşteri hesabında 4 milyar dolar bulunuyordu. Chicago Ticaret Borsası'nın en büyük brokerı konumuna yükselen şirket 430 milyon dolar borçla çöküşe geçti. Şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Phillip Bennett dolandırıcılık suçlamalarını kabul etti ve 16 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
14- IndyMac Bancorp
İflas Tarihi: 07/31/2008 Varlıklar: 32.700.000.000 $
Bankanın ödeme yükümlülüğünü yerine getiremeyeceğinden endişe eden mudilerin birkaç günde hesaplarından 1,3 milyar dolar çekmesi üzerine IndyMac derin bir likidite krizine sürüklendi. Özel bankanın kendi gücüyle nakit sıkıntısından kurtulamayacağının anlaşılması üzerine devlet tasarruf fonu IndyMac’a el koydu. Amerikan tasarruf teminat fonu azami 100 bin dolarlık tasarruf hesabını sahibine ödemeyi garanti ediyor. Toplam 19 milyar dolarlık mevduat toplayan bankada toplam bir milyar dolarlık hesabı bulunan 10 bin mudinin tasarrufları ise yandı.
15- Global Crossing Limited
İflas Tarihi: 01/28/2002 Varlıklar: 30.100.000.000 $
1997 yılında Gary Winnick tarafından kurulmuş; bilgisayar ağları kurulumu, voip, uzak mesafe telefon görüşmesi gibi hizmetler sağlayan iletişim şirketi.dot.com şirketlerin patlama yaptığı bir dönemde -talebin çok fazla olacağını düşünerek- fiber optik kabloların dünyanın her tarafına ulaştırılması için inanılmaz miktarda yatırım yapmıştı. Ancak zaman içerisinde yaratılmış olan bant genişliğinin çok az bir kısmının kullanıldığı görüldü. Şirket, 2002 ocak ayında 12,4 milyar dolar borçla iflas etti.
16-New England Corporation
İflas Tarihi: 01/07/1991 Varlıklar: 29.700.000.000 $
Banka ve kredi portföyü içinde yaşanan ağır kayıplar sonunda şirkete el konuldu. En güçlü olduğu dönemde grup bünyesinde 18 büyük banaka ve 470 şube bulunuyordu.
17- General Growth Properties Inc
İflas Tarihi: 04/16/2009 Varlıklar: 29.500.000.000 $
ABD'nin halka açık gayrimenkul yatırım şirketi olan General Growth Properties, alacaklılarıyla anlaşma sağlayamadığı için iflasa sürüklendi.
18- Lyondell Chemical Company
İflas Tarihi: 01/06/2009 Varlıklar: 29.300.000.000 $
Dünyanın en büyük üçüncü petrokimya şirketi LyondellBasell, 26 milyar dolar borcunu yeniden yapılandırmayı başaramayınca dünyadaki 79 kuruluşunu iflastan koruma başvurusu yaptı.Lyondell Chemical 27.1 milyar dolar aktif ve 19.4 milyar dolar borç açıkladı. Başvuru, 2007´de Basell´in 12.7 milyar dolara Lyondell´i almasıyla kurulan LyondellBasell´in Avrupa, Asya ve diğer bölgelerdeki yüzlerce kuruluşunu kapsamıyor.
19- Calpine Corporation
İflas Tarihi: 12/20/2005 Varlıklar: 27.200.000.000 $
1984 yılında temiz ve yeşil enerji sağlayacısı olarak faaliyete başlayan şirket, Fortune 500 listesine de girmişti. Yükselen doğlagaz fiyatlarıyla başa çıkamayan şirket, kredi ve tahvil ödemelerini yapamayaınca iflas etti.
20- New Century Financial Corporation
İflas Tarihi: 04/02/2007 Varlıklar: 26.100.000.000 $
ABD'li yüksek riskli (sub-prime) mortgage kuruluşu New Century Financial, depo kredilerinin gerektirdiği asgari finansal hedeflerine ulaşamayacağını açıklayarak federal soruşturma konusu oldu. İflas başvurusunda bulunan şirket çalışma gücünün yarısını azalttı.
21- UAL Corporation
İflas Tarihi: 12/09/2002 Varlıklar: 25.100.000.000 $
United Airlines, 11 Eylül saldırılarının ardından yaşanan sıkıntılardan kurtulamayarak 2001 yılını 2.1 milyar dolarlık zararla kapattı. 2002 yılında da devam eden kayıpların ardından şirket iflastan kurtulamadı.
22- Delta Airlines
İflas Tarihi: 09/14/2005 Varlıklar: 21.800.000.000 $
ABD merkezli havacılık şirketi olan Delta Airlines, yolcu trafiği ve filo büyüklüğü açısından dünyanın en büyük havayolu şirketiydi. Yükselen yakıt fiyatlarının ardından darboğaza giren şirket, 20.5 milyar dolar borçla iflas eden kurumlar kervanına katıldı.