Küresel ekonomik krize karşı en fazla mali önlemi Rusya, Güney Kore, Çin, ABD ve Japonya aldı. Türkiye`nin açıkladığı mali paketlerin GSYH`ye oranı da, 2009 yılı için yüzde 0,8, 2010 yılı için de yüzde 0,3 olarak belirlendi.

Merkez Bankası tarafından açıklanan Finansal İstikrar Raporunda yer alan verilere göre, küresel krizin ortaya çıkmasının ardından gerek gelişmiş, gerekse gelişmekte olan ülkeler, geleneksel ve geleneksel olmayan para politikası önlemleri ve finansal sisteme ilişkin önlemleri devreye soktu. Mali destek paketleri, ana hatlarıyla `firmalara dönük mali yardımlar, tüketicilere dönük mali yardımlar ve altyapı yatırımlarına yapılan harcamalar` olarak 3 gruba ayrıldı. Firmalara dönük mali yardımlar, şirketlere vergi indirimleri ve sübvansiyonlar yoluyla yapılan yardımlardan oluşurken, özellikle ihracatçılara ve KOBİ`lere yönelik önlemler, ABD, Hindistan, Kanada, Almanya, Fransa ve Türkiye gibi ülkelerde yürürlüğe sokuldu.

Tüketicilere dönük mali yardımlar ise birçok ülkede tüketicilere vergi indirimleri ya da sosyal güvenlik programları yoluyla yapılan yardımlar şeklinde gerçekleştirildi. Vergi indirimleri, ABD, Kanada ve Fransa`da doğrudan gelir vergisi indirimi yoluyla yapılırken, Brezilya, Hindistan ve Türkiye gibi ülkelerde bazı ürünlerin (otomotiv, elektronik, gıda maddeleri gibi) satış vergilerinin indirilmesi yoluyla hayata geçirildi.

Ayrıca birçok ülke, krizin yarattığı sosyal sorunları azaltabilmek amacıyla, sosyal güvenlik imkanlarını genişletti ve yoksul kesimlere daha fazla kaynak transferinde bulundu. Altyapı yatırımlarına yapılan harcamalar çerçevesinde de, ülkeler kriz sürecinde düşen iç talebi canlandırmak amacıyla mevcut altyapı yatırımlarını arttırdı veya ileride yapmayı planladıkları yatırımları öne çekti. Özellikle Çin ve Fransa gibi ülkeler, bütçelerinin önemli bir bölümünü altyapı yatırımlarına ayırdı.

Son G-20 Liderler Zirvesinde de, üye ülkelerin 2010 yılı sonuna kadar 5 trilyon dolar büyüklüğünde genişletici maliye politikalarını uygulamaya koymaları kararlaştırıldı.



Mali paketlerin boyutları

Çeşitli ülkelerin küresel krize karşı açıkladıkları mali paketlerin GSYH`ye oranı da raporda yer aldı. Buna göre, 2008 yılı içerisinde Çin, Güney Kore, ABD, Güney Afrika, Japonya ve Hindistan yurt içi gayri safi hasılalarının yüzde 0,3`ü ile yüzde 1,7`i arasında değişen oranlarda mali paket açıkladı. Mali paketlerin GSYH`ye oranı Çin`de yüzde 0,4, G.Kore ve ABD`de yüzde 1,1, G. Afrika`da yüzde 1,7, Japonya`da yüzde 0,3, Hindistan`da ise yüzde 0,6 oldu. 2009 yılında ise mali paketlerin GSYH`ye oranı Çin`de yüzde 3,1, G. Kore`de yüzde 3,9, Rusya`da yüzde 4,1, ABD`de yüzde 2, G. Afrika`da yüzde 1,8, Japonya`da yüzde 2,4, Almanya`da yüzde 1,6, Kanada`da da yüzde 1,9 olarak tespit edildi. Türkiye`de de 2008 yılı Eylül ayı ile Mart-2009 döneminde açıklanan önlemleri içeren mali paketlerin 2009 yılı GSYH`sine oranı yüzde 0,8 şeklinde hesaplandı. Bu rakam, Brezilya ve Hindistan`da ise yüzde 0,6 düzeyinde belirlendi.

Ülkelerin açıkladıkları mali paketlerin GSYH`ye oranının 2010 yılında da, Çin için yüzde 2,7, G. Kore için yüzde 1,2, Rusya için yüzde 1,3, ABD ve Japonya için yüzde 1,8, Almanya için de yüzde 2 olacağı hesaplandı. Söz konusu oranın Türkiye`de yüzde 0,3, Hindistan`da yüzde 0,6, Brezilya ve Fransa`da da yüzde 0,8 olacağı ortaya kondu.