Kriz | Konular | Kitaplar

Sistemin krizi ve yurttaş tutumu

ABD, başkanlık seçimi arifesinde patlak veren 1930’lardaki büyük buhrandan beri en geniş çaplı mali kriz olan krizi aşmak için Bush giderayak “Acilen Ekonomiyi İstikrarlaşma Yasası’nı meclise getirdi. Bush’un tüm çabalarına karşın yasa yeterli oyu alamadı ve destek Kongre’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi’nden çıkmadı. Oylamada 208 lehte oya karşılık 228 aleyhte oyla red edildi. Üstelik aleyhtarların 133’ü Bush’un Cumhuriyetçi Parti’sinden, 95’i ise Demokrat Parti’dendi.
Oylamanın ilk 15 dakikasında hayırlar önden gidince seçimlerin bir süre durdurulmasına ve başta Bush’un yardımcısı Dick Cheney ile Hazine bakanı Henry Poulson’un telefona sarılıp milletvekillerini ikna etme çabalarına karşın sonuç olumsuz çıktı. Anket sonuçlarına göre, 4 Kasım’da seçime gitmeyecek bölgelerin vekillerinin lehte, seçime gideceklerin ise aleyhte oy attı.[9]
Daha sonra onaylanan söz konusu yasanın önceki ayrıntılarına şunun için girdim. ABD ve AB’de 11 Eylül’den sonra neoliberal politikalara karşı mücadele durakladı demiştim. Bu krizle birlikte somut durum karşısında vatandaşlar sessiz kalmadılar, kabulcü davranmadılar. Başka bir deyişle oylamanın sonuçlarının böyle tecelli etmesinde seçmenlerin etkin pozisyon tutmalarının ve mücadele etmelerinin payı büyüktü!
Seçmenler, emlak piyasasına hiç bulaşmamış bir Amerikalının kurduğu siteden[10] Kongre üyelerine e-posta ile tepkiler yağdırdılar. E-postalar; “Vergi olarak ödediğim dolarların borç verenlerle alanların, yani ortalamanın çok altındaki gelirimle ev almam önündeki en büyük iki engeli oluşturanların kurtarılmasında kullanılmamalı” içerikliydi. Site, bu durumu bankaların “darbe girişimi” ve “hırsızlığın meşrulaştırılması” propagandasıyla güçlendirdi.
e-postalarla yağdırılan tepki yağmurunun yanında vatandaşların gönderdiği, kongre üyelerinin ofisleri mektup yığınlarından dolayı girilmez hale getirilmiş. Demokrat senatör Barbara Boxer sadece kendisine 17 bin e-posta gönderildiğini ve günde 2 bin telefon aldığını belirtmiş.[11]
Kendini demokrat sosyalist olarak niteleyen bağımsız vekil Bernia Sanders, Poulson’a alternatif kurtarma planı göndermiş. Geliri 1 milyon dolar olan çiftler ile 500 bin dolara sahip bekârlardan beş yılda % 10 ek vergi alınmasını halkın birikimlerini kurtaracak 300 milyar dolarlık bir fon oluşturulmasını ve şirketlere büyüklük sınırlaması getirilmesini önermiş. Bu içerik de bir dilekçe de hazırlayarak Amerikalıların imzasına sunulmuş. Bunlar bizde olmaz, bizim halkımız kabulcüdür, tepkisini göstermez diyen veya diyecek olan peşin hükümlülere yakın geçmişimizdeki “aydınlık için bir dakika karanlık” yurttaş girişimi öncülüğündeki eylemini hatırlatmakla yetineyim.